Ethereum kurucu ortağı Vitalik Buterin, Layer 2 (L2) çözümlerinin güvenlik, kesinlik ve ölçeklenebilirliğini artırmaya yönelik yeni bir yol haritası sundu. Bu öneri, Ethereum’un merkeziyetsizlik ve güven minimizasyonu prensiplerini korurken ölçeklenebilirliği desteklemeyi amaçlayan esnek ve çoklu kanıt sistemini içeriyor.
Ethereum’un yeni layer 2 yol haritası
Buterin’in teknik çerçevesinin merkezinde “2-of-3” modeli yer alıyor. Bu sistem, üç farklı kanıt türünü içeriyor: optimistik, sıfır bilgi (ZK) ve güvenilir yürütme ortamı (TEE) kanıtlayıcıları.
Bir işlemin kesinleşmesi için bu kanıtlardan ikisinin aynı fikirde olması gerekiyor. Bu yaklaşım, tek bir kanıt yöntemine güvenmenin getirdiği riskleri önemli ölçüde azaltarak hız, dayanıklılık ve merkeziyetsizlik arasında pragmatik bir denge sağlıyor.
Buterin, özellikle sıfır bilgi sistemlerinin olgunlaşmasıyla çeşitlendirmenin önemini vurguladı. ZK rolluplarında ortak kod kullanmanın, hataların tüm uygulamalara yayılmasına neden olabileceğini ve bu durumun sistemik riskleri artırabileceğini belirtti.
1kxnetwork araştırma ortağı Wei Dai, “Bu model, rollupların kesinliğinin ZK kanıtlaması kadar hızlı olmasını sağlarken (~1 saatten kısa sürede) ZK sistemindeki güvenilirlik hatalarından korunmasını da sağlıyor.” dedi.
Buterin’in yol haritası ayrıca “Aşama 2 rolluplar” olarak adlandırdığı yeni nesil rollupların gereksinimlerini de içeriyor. Bu rolluplar, neredeyse anlık onaylar, yüksek kesinlik ve yarı güvenilir ortamlarda bile güçlü hata direnci sunacak.
Ayrıca, Ethereum’un 30 günlük yükseltme gecikmesi kuralına uyarak geçişler sırasında ağın istikrarını korumayı sürdürecekler.
Buterin’den açık kaynak fonlaması çağrısı
Ölçeklenebilirlik dışında Buterin, kripto topluluğunun geliştirme fonlamasına yaklaşımında kültürel bir değişim yapılması gerektiğini de savunuyor.
Bir blog yazısında, “kamusal mal fonlaması” kavramının yerine “açık kaynak fonlaması” modeline geçilmesini önerdi.
Buterin, “kamusal mal” teriminin politik ve sosyal olarak yüklenmiş bir hale geldiğini ve genellikle etkiden ziyade algıyı ön planda tutarak kullanıldığını belirtti.
“Kamu malı teriminin sosyal manipülasyona açık olmasının büyük bir nedeni, bu terimin tanımının kolayca genişletilebilmesidir.” ifadelerini kullandı.
Kamusal mal fonlamasının, topluluk politikalarını ustalıkla yönetenleri gerçek değer yaratanlara tercih etme eğiliminde olduğunu vurgulayan Buterin, bunun yerine şeffaflık, iş birliği ve daha geniş ekosisteme gerçekten fayda sağlayan araçların geliştirilmesini destekleyen açık kaynak fonlamasının önemini vurguladı.
Açık kaynak projeleri destekleme hedefi
Buterin’e göre amaç, herhangi bir açık kaynak projesini rastgele fonlamak değil, insanlık için maksimum değer yaratan projeleri desteklemek olmalı.
Bu yaklaşım, onun sürdürülebilir, topluluk odaklı bir blok zinciri altyapısı vizyonuyla da uyum gösteriyor.
Buterin’in önerileri, Ethereum ağının ölçeklenebilirlik çabalarının teknik yönünü ve fonlama stratejilerinin felsefi temellerini yeniden şekillendirebilir. Bu da ağın merkeziyetsizlik, güvenlik ve kamusal yarar konusundaki uzun vadeli taahhüdünü güçlendirebilir.
