ABD Başkanı Donald Trump’ın Çarşamba günü açıkladığı kapsamlı gümrük tarifeleri, enflasyonu dizginlemeye ve ekonomik durgunluğu önlemeye çalışan ABD Merkez Bankası’nın (Fed) işini önemli ölçüde zorlaştıracak ve yetkililerin büyük olasılıkla “bekle ve gör” stratejisini benimsemesine neden olacak. Ancak, Trump açıklamasından sonra türev piyasalar 2 değil, 3 faiz indirimi fiyatlamaya başladı…
“Bu vergiler temelde en kötü senaryomuz,” diyen KPMG baş ekonomisti Diane Swonk, tarifelerin ABD’de ekonomik yavaşlama olasılığını artırdığını belirtti. Ancak Swonk ve diğer ekonomistler, Fed yetkililerinin yeni vergilerin enflasyon üzerindeki potansiyel etkisini değerlendirirken, ekonomiyi desteklemek amacıyla faiz oranlarını düşürme konusunda acele etmeyeceklerini öngörüyor.
Beklenenden daha sert olan bu vergiler, yürürlükte kaldığı sürece her yıl ithal edilen trilyonlarca dolarlık ürünün fiyatlarını artırabilir. ABD ile diğer ülkeler arasında tırmanan bir ticaret savaşı ise tedarik zincirlerini bozabilir, enflasyonu yeniden alevlendirebilir ve halihazırda kötüleşen ekonomik görünümü daha da kötüleştirebilir.
Trump, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, ABD’nin tüm ithalatlara en az %10’luk bir gümrük vergisi uygulayacağını söyledi. Ancak birçok ülke için tarifeler bu oranın çok üzerine çıkacak. Çin’in kümülatif etkili vergi oranının %50’yi aşması beklenirken, Avrupa Birliği’ne %20, Vietnam’a ise %46 oranında tarife uygulanacak.
Bloomberg Economics, yeni tarifelerin ABD’deki ortalama etkili vergi oranını 2024’teki %2,3 seviyesinden yaklaşık %22’ye çıkarabileceğini hesapladı. Inflation Insights LLC Başkanı Omair Sharif ise bu oranı %25 ila %30 arasında tahmin ediyor.
Bu açıklamanın ardından yatırımcılar, Fed’in bu yıl en az üç kez faiz indireceğine dair beklentilerini artırdı.
Ancak pandemide hızla yükselen fiyat artışlarını kontrol altına almaya çalışan Fed yetkilileri için, başkanın aldığı bu kararların enflasyonist etkisi, para politikalarını esnetme kabiliyetlerini sınırlayabilir. Fed Başkanı Jerome Powell’ın Cuma günü Virginia, Arlington’da düzenlenecek bir konferansta konuşma yapması planlanıyor.
“Bu durum Fed’i tam anlamıyla köşeye sıkıştırıyor,” diyen Wells Fargo & Co. baş ekonomisti Jay Bryson, “Bir yandan ekonomik büyüme yavaşlar ve işsizlik oranı artarsa, Fed ekonomiye destek için faiz oranlarını düşürmek isteyecektir. Öte yandan enflasyon daha da yükselirse, faizleri artırmak isteyecekler. Yani gerçekten çok zor bir noktaya geldiler,” ifadelerini kullandı.
RSM US LLP baş ekonomisti Joseph Brusuelas da yeni gümrük tarifelerinin beklenenden çok daha sert olduğunu ve ABD’de resesyon ihtimalini artıracağını söyledi. “Yıl sonuna kadar enflasyonun %3 ila %4 aralığında olmasını bekliyorum,” diyen Brusuelas, Fed’in kısa ve orta vadede faiz indirimleriyle ekonomiye destek olma ihtimalinin düşük olduğunu vurguladı. “Beyaz Saray’ın bugünkü kararı, Fed’i, iki yönlü görev alanı (istihdam ve enflasyon) açısından çok daha zor bir pozisyona soktu,” dedi.
Fed, geçen ay faiz oranlarını değiştirmeden sabit bıraktı. Yetkililer, iş gücü piyasasının sağlıklı olduğunu ve genel olarak ekonominin güçlü bir durumda bulunduğunu vurgulamıştı. Ancak Trump’ın hızla değişen ticaret politikaları, Çarşamba günkü açıklamadan önce bile yüksek enflasyon korkularını körüklemiş ve tüketiciler ile işletmelerin güvenini sarsmıştı.
Michigan Üniversitesi tarafından yapılan ve yakından takip edilen bir ankete göre, tüketicilerin önümüzdeki 5 ila 10 yıl için enflasyon beklentileri, Mart ayında son otuz yılın en yüksek seviyesine çıktı. Kişisel finansal durumları konusundaki beklentiler ise rekor düşük seviyeye geriledi.
Pek çok iş dünyası lideri, tarifelere ilişkin belirsizlikler nedeniyle yatırım planlarını askıya almış durumda ve daha net bir tablo oluşana kadar beklemeyi tercih ediyor. Bloomberg’in ekonomistler arasında yaptığı son ankete göre, büyüme tahminleri de aşağı yönlü revize edildi.
Morgan Stanley baş küresel ekonomisti Seth Carpenter, Çarşamba sabahı Bloomberg TV’de yaptığı açıklamada, “Eğer bu tarifeler giderek tırmanırsa, dünya genelinde ekonomilerin daha az verimli hale gelmesi kaçınılmaz olur,” dedi. “Bu sıfır toplamlı bir oyun değil; aksine küresel düzenin tamamı için net bir kayıp anlamına gelebilir.”
Kaynak: Tariffs Put Fed in Tough Spot, Raise Growth and Price Fears
