Atlantik Konseyi JeoEkonomi Merkezi tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, ABD doları dünyanın birincil rezerv para birimi olmaya devam ediyor. Ne Euro ne de BRICS ülkeleri girişimleri dolara olan küresel bağımlılığı azaltmayı başaramadı. Bir zamanlar dolar rakip olması beklenen Çin yuan’ı ise pazar payı kaybediyor.
Grubun “Dolar Hakimiyeti Monitörü” başlıklı düzenli raporu, doların Yerküre’de Merkez Bankaları rezerv varlıkları, ticari faturalama ve döviz işlemlerinde hakim olmaya devam ettiğini ve birincil küresel rezerv para birimi olma rolünün yakın ve orta vadede güvende olduğunu söyledi.
ABD’nin global hegemonyasını perçinleyen doların hakimiyeti, son zamanlarda güçlü ABD ekonomisi, daha sıkı para politikası ve artan jeopolitik riskler göz önüne alındığında daha da güçlendi. Küreselleşmenin terse dönmesi, yani ekonomik bloklaşma, BRICS ülkelerinin genişleyerek uluslararası finans pazarlarından gücünü artırma çabaları, doların tahtını sallayamadı.
Atlantik Konseyi raporunda, Moskova’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından G-7 tarafından Rusya’ya uygulanan Batı yaptırımlarının BRICS ülkelerinin bir para birliği geliştirme çabalarını hızlandırdığı ancak grubun dolarsızlaştırma çabalarında ilerleme kaydedemediği belirtildi.
BRICS, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika, İran, Mısır, Etiyopya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden oluşan hükümetlerarası bir kuruluştur. Konsey, Çin’in Sınır Ötesi Bankalararası Ödeme Sisteminin (CIPS) Mayıs 2024’e kadar geçen 12 ayda %78 artışla 62 doğrudan katılımcı eklediğini ve toplamın 142 doğrudan katılımcıya ve 1.394 dolaylı katılımcıya ulaştığını söyledi.
BRICS içi ödeme sistemi etrafındaki müzakereler henüz başlangıç aşamasında; grup içindeki bu ikili ve çok taraflı anlaşmalar, zamanla küresel bir döviz işlem platformunun temelini oluşturabilir. Ancak raporda, bu anlaşmaların ayrı ayrı müzakere edilmesi nedeniyle kolayca ölçeklendirilemeyeceği belirtiliyor.
Çin’in ticaret ortaklarıyla swap hatları yoluyla renminbi (Yuan) likiditesini aktif olarak desteklediğini ancak renminbinin küresel döviz rezervlerindeki payının 2022’deki %2,8’lik zirveden %2,3’e düştüğünü kaydetti. “Bunun nedeni muhtemelen rezerv yöneticilerinin jeo-politik endişesidir” denilen raporda, ülkedeki konut krizi, Pekin’in Rusya-Ukrayna savaşındaki konumu ve Çin’in Tayvan’ı işgal etme ihtimalinin, renminbinin jeopolitik açıdan riskli bir rezerv para birimi olarak algılanmasına katkıda bulunduğu belirtiliyor.
Raporda, bir zamanlar doların uluslararası rolüne rakip olarak kabul edilen euronun da alternatif para birimi olarak zayıfladığı, dolar riskine maruz kalmayı azaltmak isteyenlerin bunun yerine altına yöneldiği belirtildi. Rusya’nın yaptırımlarının rezerv yöneticilerine Euronun dolarla benzer jeopolitik risklere maruz olduğunu açıkça ortaya koyduğunun altı çizildi. Makroekonomik istikrar, mali politika ve Avrupa sermaye piyasaları birliğinin olmayışı konusundaki endişelerin de Euronun uluslararası rolüne zarar verdiği belirtildi.
Kaynak: Reuters, US dollar’s dominance secure, BRICS see no progress on de-dollarization -report
