SÜPER ZENGİNLERİ VERGİLENDİRELİM
Joseph Stiglitz and Jayati Ghosh
Uluslararası Kurumlar Vergisi Reformu Bağımsız Komisyonu Eş Başkanları
12 Haziran 2024
Benjamin Franklin’in “Bu dünyada ölüm ve vergiler dışında hiçbir şey kesin değildir” sözü hafızalarımıza kazınmıştır. Milyarderler henüz ölümsüzlüğe ulaşmamış olabilirler, ancak yıllardır vergi idarelerinden kaçmada (vergi kaçırma ve vergiden kaçınma) kendilerini geliştirmişlerdir. Küreselleşme, süper zenginler tarafından istismar edilen yeni vergiden kaçınma olanakları açtı – ve bu çok uzun zamandır kaçınılmaz bir sonuç olarak kabul edildi.
1960’larda, en zengin 400 Amerikalı gelirlerinin yarısından fazlasını vergi olarak ödüyordu. Bugün, süper zenginler Amerika’nın servetinin Gilded Age dönemindeki Carnegie[1] ve Rockefeller’ların sahip olduğu dönemden daha büyük bir kısmını kontrol ediyorlar ve yine de ABD milyarderleri kişisel gelir vergilerinde (sermaye kazançları dahil) gelirlerinin sadece %8’i [2] civarında, tahmini servetlerinin yaklaşık %0.5’i [3] kadar vergi ödüyorlar. Amerika Birleşik Devletleri tarihinde ilk kez, milyarderlerin fiili vergi oranı (effective tax rate) Amerikan işçi sınıfına göre daha düşüktür.
Bu kısmen, zenginlere yönelik vergilerin zamanla azaltılmasından kaynaklanmaktadır. Önceleri, kurumsal karlar üzerindeki yüksek vergiler zenginleri etkiliyordu, çünkü bu onların gelirinin ana kaynağıydı. Ve miras bıraktıkları servet, veraset vergisine tabiydi. Ancak her iki vergi de son on yıllarda büyük ölçüde azaldı. 2018’de Amerika Birleşik Devletleri’ndeki maksimum kurumlar vergisi oranı %35’ten %21’e düştü. Veraset vergisi neredeyse ortadan kalktı. 1970 den bugüne vergi gelirleri inanılmaz azaldı. (Örnek vermek gerekirse 100 birimden 25 birime düştü)
Bunu değiştirme zamanı geldi. Başkan Biden’ın önerisi – “Milyarderler için Asgari Gelir Vergisi” [4] – 100 milyon doların üzerinde servete sahip mükelleflerin, gerçekleşmiş ve gerçekleşmemiş sermaye kazançları dahil olmak üzere, yıllık minimum %25 vergi ödemelerini gerektirecek, böylece süper zenginlerin paylarına düşen vergileri ödemelerini sağlayacaktır. Yine de, bir hedge fon spekülatörünün karşılaştığı vergi oranı, benzer gelirdeki bir çalışkan cerrahın ödediği vergiden daha düşük olacaktır. Servet bir ülkeden diğerine kolayca kaydırılabilir ve her ülkenin süper zenginleri üzerinde etkili bir şekilde minimum vergi uygulayabilmesi için uluslararası koordinasyonda gereklidir.
Brezilya’nın G20 Başkanlığı[5] , milyarderler üzerinde koordineli küresel bir asgari gelir vergisi oluşturulması konusundaki tartışmaları ilerletiyor. Bireysel gelir vergisine ek olarak tasarlanan, toplam verginin (bireysel vergi + ek vergi) kişinin servetin en az %2’sine ulaşmasını sağlayan bir asgari vergidir.
Brezilya’nın G20 girişimini desteklemek, Başkan Biden ve Hazine Bakanı Yellen’ın aşırı zenginleri vergilendirme ve bugünkü aşırı eşitsizlik seviyelerini azaltma çabalarını büyük ölçüde destekleyecektir. Bilgi paylaşımı ve şeffaflık gerekliliklerinde küresel işbirliği, varlıkların Nihai Faydalanıcısının (Beneficial Ownership ) zorunlu açıklanması da dahil, bu tür vergilerin etkili bir şekilde uygulanabilmesi için önemlidir. Bu tür önlemler, aşırı zenginlerin paralarını saklamalarını ve karlarını kaydırmalarını zorlaştırır.
Milyarderlerin adil vergi paylarını ödemelerini sağlamak ve ülkeler arasında küresel asgari standartlar belirlemek, ABD ve diğer ülkelerin pandemilerle mücadele, iklim değişikliği ile başa çıkma ve eşitsizlikle mücadele gibi acil ihtiyaçlar için milyarlarca dolar toplamasını sağlayacaktır.
Orjinal Metin:https://www.icrict.com/a-minimum-tax-on-the-super-rich#_ftn1
Çeviren: Doç.Dr.Engin YILMAZ
[1] https://gabriel-zucman.eu/files/PSZ2021JOEI.pdf
[2] https://www.whitehouse.gov/cea/written-materials/2021/09/23/what-is-the-average-federal-individual-income-tax-rate-on-the-wealthiest-americans/
[3] https://www.taxobservatory.eu/www-site/uploads/2023/10/global_tax_evasion_report_24.pdf
[4] https://www.whitehouse.gov/briefing-room/statements-releases/2024/03/07/fact-sheet-president-biden-is-fighting-to-reduce-the-deficit-cut-taxes-for-working-families-and-invest-in-america-by-making-big-corporations-and-the-wealthy-pay-their-fair-share/
[5] https://www.g20.org/en/news/taxation-is-at-the-heart-of-the-global-macroeconomic-issue-says-brasils-minister-of-finance
